Barbórka obchodzona jest w Polsce 4 grudnia.
Święta Barbara
Wzmianki o świętej Barbarze znaleźć już można w XI wieku. Była dziewicą i męczennicą. Niestety wszystkie dokumenty dotyczące jej śmierci zaginęły, stąd nie wiadomo, w jakich okolicznościach dokonała żywota. Wiemy na pewno, ze stało się to około 305 roku.
Na temat jej życia i śmierci krąży wiele legend. Jedna z nich mówi nam, że była przepiękną córką bardzo bogatego człowieka, szlacheckiego pochodzenia. Barbara przyjęła chrześcijaństwo i złożyła dozgonne śluby czystości i z tego powodu odrzucała wszelkich mężczyzn, którzy ubiegali się o jej rękę. Diaskaros, ojciec Barbary, na wszelkie sposoby próbował zmienić zdanie córki. Chciał, aby wyrzekła się chrześcijaństwa. Zamknął ją nawet w wieży i głodził. Kiedy jednak i to nie pomogło, wydał na nią wyrok śmierci. Legenda mówi, że sam ją ściął.
W innej legendzie usłyszymy, że Barbara uciekła przed gniewem ojca wysoko w góry. Góra rozstąpiła się przed nią. Niestety zły ojciec odnalazł córkę. Ojciec rozczarowany córką, ściął jej głowę. Sam miał zginąć od pioruna.
Podkreśla się, że Barbara musiała zginąć nagłą śmiercią. Z tego powodu stała się patronką wszystkich, którzy są narażeni właśnie na taką śmierć. Patronuje więźniom, marynarzom i rybakom. Do nich dołączyli również górnicy, kamieniarze, tajni drukarze i żołnierze.
Barbórka
Największe święto dla Barbary, czyli Barbórkę organizują górnicy. Jest to tradycyjne górnicze święto, obchodzone 4 grudnia. W tym dniu na całym Śląsku odprawiane są specjalne msze święte, a górnicy odmawiają wspólny pacierz. Uroczysty dzień podkreślany jest przez organizowanie festynów i zabaw. Górnicy zakładają odświętne stroje i zbierają się w kopalni a następnie wspólnie udają się na mszę św.
Po nabożeństwie zasiadają przy uroczystym obiedzie. Obiad ma specjalne menu. Podawana jest śląska kiełbasa z musztardą, tradycyjny „górniczy garnuszek” oraz gotowana golonka. Do tego potrawy z drobiu, królika i wieprzowiny. Na popitkę czeka piwo, wino, krupnioki i żymloki i warzonka. Na deser podaje się kruche i półkruche ciastka, kołaczyki i kołacze.
Barbórka była kiedyś popularnym dniem na wróżby dla dziewcząt. Panny ścinały gałązki bzu i wiśni i umieszczały je w wodzie. Jeśli na Wigilię zakwitły, panna mogła szykować ślubną wyprawkę na przyszły rok. Oznaczało to bowiem, że w karnawale miała spotkać swojego przyszłego męża.
Patron
Święta Barbara jest patronką ludzi ciężkiej i niebezpiecznej pracy, zagrożonych męczeńską śmiercią. Patronuje przede wszystkim górnikom węgla, rud żelaza, siarki, miedzi, soli, ale także marynarzom, rybakom, więźniom. Święta chroni również od burzy i uderzenia pioruna.
Przysłowia
Barbórka po lodzie – Boże Narodzenie po wodzie.
Barbórka po wodzie – Boże Narodzenie po lodzie.
Na świętą Barbarę mróz, to na zimę wóz.
Gdy górnik pracuje w nocy, to mu święta Barbórka stoi przy pomocy.
Barbara święta o górnikach pamięta.
Barbara święta o rybakach pamięta.
Kto w Barbórka nie pije, tego w grubie zabije.