Dzień św. Jacka obchodzony jest 17 sierpnia.
Święty Jacek
Urodził się około 1200 r. w Kamieniu Śląskim. Pochodził z bogatego i znanego rodu Odrowążów.
Był współpracownikiem biskupa Iwona Odrowąża. Pojechał razem z nim oraz z Czesławem Odrowążem do Rzymu w 1220 r. Spotkali tam św. Dominika, założyciela zakonu dominikanów. Biskup poprosił go o wysłanie do Polski zakonników. Św. Dominik natomiast wyraził życzenie, aby do zakonu wstąpili Polacy. Jednym z tych, którzy się na to zdecydowali był Jacek Odrowąż. Jacek i Czesław przyjęli habity zakonne z rąk samego św. Dominika, w bazylice św. Sabiny na Awentynie w 1220 lub 1221 r.
Dominikanie przybyli do Krakowa w 1222 r. Biskup Iwon przekazał im kościół parafialny Świętej Trójcy. Zakon rozwijał się w Polsce bardzo szybko, także za sprawą ogromnej energii św. Jacka. Powstawały nowe klasztory w kolejnych miastach.
Św. Jacek dużo podróżował. Dotarł nawet do Kijowa, prowadził akcję misyjną w Prusach. Ostatecznie wrócił do Krakowa, gdzie spędził ostatnie lata życia. Zmarł po długiej chorobie 15 sierpnia 1257 r. w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Grób św. Jacka znajduje się w dominikańskim kościele Świętej Trójcy w Krakowie.
Cud św. Jacka, mal. Ventury Salimbeniego (1568–1613)
Po jego śmierci rozpoczęły się intensywne starania o kanonizację. Spisano wiele cudów, mających się dziać za jego wstawiennictwem, łącznie z wskrzeszaniem zmarłych. Jednak najazdy tarskie i walki opóźniły te starania. W 1594 r. papież Klemen VIII kanonizował św. Jacka. Wspomnienie ku czci św. Jacka przypada na dzień 17 sierpnia.
Kolumnada wokoło placu św. Piotra
Św. Jacek Odrowąż został uwieczniony wśród posągów 140 świętych, stojących na olbrzymiej kolumnadzie Berniniego wokoło placu św. Piotra w Rzymie. Jest to jedyny święty z Polski, którego pomnik stoi w tym miejscu. Posąg został wykonany w latach 1667-1668 przez Lazzara Morellego.
Świety został przedstawiony z właściwymi mu atrybutami, w habicie dominikańskim i monstrancją. Istnieją przypuszczenia, że pierwotnie miał przedstawiać innego świętego, stąd leżąca u jego stóp mitra biskupia.
Posąg św. Jacka na placu św. Piotra w Rzymie
Patron
Św. Jacek jest głównym patronem archidiecezji katowickiej i diecezji opolskiej oraz miasta Krakowa. Jest również patronem Metropolii Górnośląskiej, gdzie czci go się w dość nietypowy sposób, ponieważ poprzez piłkę nożną. Organizowany jest tam Turniej o Puchar św. Jacka.
Legenda “Matka Boska Jackowa”
Ze świętym Jackiem związanych jest wiele legend. Jedna z nich głosi, że gdy opuszczał Kijów podczas najazdu Tatarów, w obawie przed profanacją zabrał z kościoła Najświętszy Sakrament. Wtedy miał usłyszeć głos Matki Boskiej, która powiedziała: “Jacku, zabierasz Syna, a zostawiasz Matkę?”. Jacek zabrał i jej figurę, która w cudowny sposób miała okazać się bardzo lekka. W Krakowie, w kościele dominikanów znajduje się duża kamienna figura nosząca nazwę “Matka Boska Jackowa”.
Matka Boża Jackowa
Legenda “św. Jacek z pierogami”
Istnieje wiele wersji tej legendy. Według jednej z nich św. Jacek miał karmić pierogami ubogich po najazdach tatarskich, kiedy Polskę nawiedził głód. Według innej św. Jacek przywiózł je z Kijowa (Ruś), gdzie zachwyciły go swoim smakiem i stąd wzięła się nazwa pierogi ruskie. Nie mogły one zawierać ziemniaków, których jeszcze wtedy w Polsce nie było, ale prawdopodobnie ser i kaszę.
Przysłowia
Na święty Jacek z nowej pszenicy placek.
Jacek gdy suchy, rozprasza jesienne pluchy.
Jeżeli na Jacka nie panuje plucha, to pewnie zima będzie sucha.
Jeśli w dniu Jacka nie pada, suchą jesień zapowiada.